Kleurrijke bloemen en rijkelijk versierde boeketten genoeg in het Mauritshuis. We hebben een grote verzameling en daar hebben we een nieuw bloemstilleven aan toegevoegd! Balthasar van der Ast schittert vanaf nu met een derde bloemstilleven tussen de andere meesterwerken. Het schilderij Vaasje met een enkele tulp uit c. 1625 is een zeldzaam paneel waarop maar één bloeiende tulp te zien is.
Kort na 1600 kwamen bloemstillevens op als nieuw genre in de Nederlandse schilderkunst -schilderijen met een bos bloeiende bloemen. Allemaal even adembenemend, een feest van kleur en met veel kleine kriebelbeestjes. Zeldzame en exotische soorten waren favoriet, zoals de tulp. We zijn ontzettend trots en blij dat we dit unieke werk met jullie mogen delen. Kom je snel kijken?
De verwerving is mogelijk gemaakt dankzij de steun van de VriendenLoterij.
Het schilderij
'Gebroken' tulpen met gevlamde bloembladeren waren in de 17e eeuw razend populair. Daarom zie je ook bijna nooit effen tulpen op schilderijen uit die tijd. Toen wisten ze alleen nog niet dat de ‘vlammen’ op de tulp het gevolg waren van een virusinfectie. Hierdoor kwam er niet elk jaar dezelfde tulp uit een bol.
Op één van de bladeren zit een vlinder, een blauwtje. Aan de andere kant, naast het vaasje, zit een dikke bromvlieg. Waar de vlinder vaak symbool staat voor vernieuwing en reïncarnatie, verwijst de bromvlieg naar dood en verval. De vlieg wijst ons op het onvermijdelijke verwelken van de tulp, maar de vlinder biedt ons hoop. Elk jaar bloeit er namelijk weer een nieuwe bloem uit de tulpenbol.
Twee hele grote thema's voor zo'n klein en sympathiek schilderijtje!
Zijn leven
De Zeeuwse schilder Balthasar van der Ast (Middelburg, 1593/1594) werd opgevoed door zijn oudere zus Maria. Zij was getrouwd met bloemstillevenschilder Ambrosius Bosschaert de Oude (1573-1621). Bosschaert werd uiteindelijk leermeester van Van der Ast en introduceerde hem in de bloemstillevens.
In 1619 schreef Balthasar van der Ast zich als meesterschilder in bij het Utrechtse Sint Lucasgilde. De stad Utrecht was op dat moment hét centrum voor de bloemstillevenkunst. Ook schilder Roelant Savery – over wie in het voorjaar 2024 een tentoonstelling te zien zal zijn in het Mauritshuis - was hier werkzaam.
Savery had grote invloed op de ontwikkeling van Van der Ast. Daarnaast had Balthasar van der Ast het voordeel diverse bloemsoorten te kunnen bestuderen bij Savery thuis. De schilder bezat namelijk een eigen tuin in Utrecht met exotische bloemen en planten.
