We hebben het Meisje met de parel en de materialen waarmee ze is geschilderd uitgebreid tegen het licht gehouden. En nu duiken we nog dieper in het verfoppervlak: we vergroten het tot wel 700 keer.
De parel
Ons oog wordt naar de parel getrokken – niet alleen omdat het schilderij haar titel eraan dankt, maar ook omdat Vermeer de oorbel precies in het centrum van de compositie heeft geplaatst. Wist u trouwens dat het misschien helemaal geen parel is? Kostuum- en sierraadspecialisten zijn van mening dat de parel te groot is om echt te zijn. Misschien heeft Vermeer hier gewoon wat overdreven om de parel de blikvanger van het schilderij te maken. Mogelijk was het een nepparel van glas (zoals die in Venetië werden gemaakt), van gelakt tin of van parelmoer. Er is geen ‘hanger’ te zien waarmee de parel in haar oor zit.
Bij een hoge vergroting zien we dat Vermeer de parel weergaf met niet veel meer dan een paar verfstreken loodwit. Op de schaduw in de hals van het Meisje bracht hij dun een grijs lazuur aan dat de vorm van haar parel volgt. Onderaan de parel suggereerde hij de zachte weerschijn van haar witte kraag met één streek loodwit. Voor het heldere traanvormige hoogsel bovenaan bracht hij de loodwitte verf dikker aan.
Latere restauraties hebben dit dikke hoogsel blijvend aangetast; het is waarschijnlijk ‘geplet’ bij bedoekingen. En herinnert u zich nog het verhaal over het ‘tweede hoogsel’ dat ontmaskerd werd als een op z’n kop liggend stukje verf dat daar niet thuishoorde?
