Strijd tegen de tijd

De schilderijen in het Mauritshuis zijn honderden jaren oud. Toch zien ze er vandaag de dag nog steeds goed uit. Hoe kan dat? We bewaren ze onder ideale omstandigheden - de juiste temperatuur, luchtvochtigheid, soms achter beschermend glas - en plegen onderhoud. Die onderhoudsbeurten worden uitgevoerd door onze restauratoren.

Zoals wij mensen in de loop van de tijd veranderen - je huis veroudert, je krijgt grijs haar - zo gebeurt dat ook met schilderijen. Ze verkleuren, er komen barstjes in de verf, de verf kan loslaten, er ontstaan scheurtjes in het doek of het paneel. Om ze in goede conditie te houden worden ze gerestaureerd.

Zoals archeologen in de verschillende lagen van de aarde informatie over de geschiedenis van de wereld vinden, geven de lagen van een schilderij informatie over de geschiedenis van schilderkunst. Gewapend met camera’s, uv-licht en de nieuwste technologie gaan restauratoren hierin op zoek naar geheimen.

Ook dit schilderij had een overgeschilderde achtergrond. Dat werd vaker bij oude portretten gedaan, om verkleuring of beschadigingen te maskeren. Op basis van de gebruikte verf weten we dat de overschildering al vóór 1750 werd aangebracht. Wat als hij er niet af wil?

Dit portret van Willem van Oranje is in het verleden flink beschadigd geraakt. Hoe weten we niet precies, wellicht door houtworm. Lang voordat het paneel naar het Mauritshuis kwam werd het linkerdeel van het schilderij vervangen; Willem kreeg een ‘nieuwe’ schouder. Die werd alleen wat te laag geplaatst. Hoe zet je dat recht?

De tentoonstelling Facelifts & Makeovers (2021) vertelde het verhaal van schilderijen die de afgelopen 25 jaar in het Mauritshuis gerestaureerd zijn. De volledige tentoonstelling is online terug te kijken.