Het beroemdste meisje ter wereld

Alle wereldberoemde kunstwerken hebben één ding gemeen: ze zijn heel goed gemaakt. Dat geldt ook voor het Meisje. Kijk maar naar het licht dat Vermeer schilderde. Het valt zacht op het meisjesgezicht, doet haar ogen schitteren en de parel glanzen. Of neem de heldere kleuren voor die heel donkere achtergrond: het frisse blauw van haar hoofddoek, het groenige geel van haar jasje, het rood van haar lippen.

Vermeer schilderde het meisje zonder harde lijnen. We noemen dat sfumato, van het Italiaanse woord voor rokerig. Het effect is dat er allerlei details ontbreken, zoals het haakje van de oorbel – dat schilderde Vermeer helemaal niet. En waar gaat haar neus over in haar wang? Je ziet dus meer dan Vermeer schilderde. Dat doen je hersenen zó subtiel dat je het niet eens merkt. Maar daardoor ziet iedereen wat anders en hebben we allemaal ons eigen Meisje.

In het Mauritshuis is momenteel de grootste 3D-print van een schilderij ooit te zien. Deze is 4 meter hoog: het echte schilderij van het Meisje met de parel zou er 100 keer in kunnen passen. In deze video kun je zien hoe het oog van het meisje wordt afgedrukt in lagen, elk half zo dik als een mensenhaar.

Hoe zou het Meisje eruit hebben gezien toen het schilderij in 1655 op de ezel van Vermeer stond? Gebruik de slider op de digitale visualisatie om "toen en nu" te vergelijken. De video toont de stappen waarin Vermeer het Meisje schilderde en hoe ze in de loop van de tijd is veranderd.

Vermeer schilderde geen portret, maar een geïdealiseerd meisjeshoofd. Daarvoor stond waarschijnlijk een meisje uit Delft model, maar Vermeer schilderde haar met een hoofddoek zoals Nederlandse vrouwen toen niet droegen. Dat maakte het schilderij extra bijzonder om te zien. Vermeer maakte van zijn model dus een soort supermodel. In de 17de eeuw werden dit soort schilderijen een ‘tronie’ genoemd.

De lol van zo’n anoniem meisje is dat je als kijker zelf kunt bedenken wie ze is. Wat is haar afkomst? Wat voor werk doet ze? Waar maakt ze zich zorgen om? Welke dromen heeft ze? Je kunt het allemaal zelf invullen. Het bekendste verhaal over dit meisje is van Tracy Chevalier. Zij schreef Girl With a Pearl Earring en noemde het meisje Griet. Het boek leidde tot een mooie film met Scarlett Johansson.

Ons wereldberoemde en meest geliefde meesterwerk, het Meisje met de parel van Johannes Vermeer, ging in 2023 voor 8 weken naar het Rijksmuseum voor een tentoonstelling. De spirit van het Meisje is altijd gebleven…

De presentatie My Girl with a Pearl laat zien dat het Meisje herkenbaar is in alles en iedereen. In een zoon of dochter, in knopen, een strijkbout of enkele vegen van een kwast. Meisje-portretten die samen nieuwe kunst creëren.  De werken zijn gemaakt door enthousiaste creatieve makers van over de hele wereld, die hun werk met ons hebben gedeeld. Met als inzet: een tijdelijk plekje in de Vermeerzaal.

Onze partner Nationale-Nederlanden lanceerde op 1 april 2023 de podcast Het geheim van het Meisje met de parel.  Een wereldberoemd schilderij van Vermeer dat omhuld is met mysterie. Want: wie is het Meisje met de parel? Hoe kwam Vermeer aan de felle kleuren op het schilderij? En wat maakt haar zo bijzonder? In de nieuwe podcastserie Het geheim van het Meisje met de parel van onze partner Nationale-Nederlanden gaat Splinter Chabot op zoek naar deze antwoorden en meer.