De gehele collectie van het Mauritshuis is gratis in hoge resolutie te downloaden voor niet-commercieel gebruik (onderzoek/studie, educatieve doeleinden, persoonlijke blogs en social media).
Wil je het beeld gebruiken voor een publicatie? In dat geval vragen we je om altijd de creditline “Mauritshuis, Den Haag”. te gebruiken.
Commercieel gebruik
Wil je het beeld gebruiken voor commercieel gebruik? We kijken graag wat er mogelijk is. Neem hiervoor contact op met onze marketingafdeling via images@mauritshuis.nl.
De gehele collectie van het Mauritshuis is gratis in hoge resolutie te downloaden voor niet-commercieel gebruik (onderzoek/studie, educatieve doeleinden, persoonlijke blogs en social media).
Wil je het beeld gebruiken voor een publicatie? In dat geval vragen we je om altijd de creditline “Mauritshuis, Den Haag”. te gebruiken.
Commercieel gebruik
Wil je het beeld gebruiken voor commercieel gebruik? We kijken graag wat er mogelijk is. Neem hiervoor contact op met onze marketingafdeling via images@mauritshuis.nl.
De gehele collectie van het Mauritshuis is gratis in hoge resolutie te downloaden voor niet-commercieel gebruik (onderzoek/studie, educatieve doeleinden, persoonlijke blogs en social media).
Wil je het beeld gebruiken voor een publicatie? In dat geval vragen we je om altijd de creditline “Mauritshuis, Den Haag”. te gebruiken.
Commercieel gebruik
Wil je het beeld gebruiken voor commercieel gebruik? We kijken graag wat er mogelijk is. Neem hiervoor contact op met onze marketingafdeling via images@mauritshuis.nl.
Peter Paul Rubens 'Modello' voor de Hemelvaart van Maria
c. 1622-1625
Te zien in Zaal 3
Dit is geen voltooid schilderij, maar een olieverfschets. Rubens maakte hem als ‘modello’ of ontwerp voor een enorm altaarstuk in de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal in Antwerpen. Hiermee liet hij zijn opdrachtgevers zien wat zijn plannen waren.
Rubens schilderde Maria’s hemelvaart als een wervelende beweging: vanuit de stenen sarcofaag zweeft Maria in een wolk van engelen richting de hemel waar zij wordt gekroond. De voorstelling krijgt extra vaart door de snelle en krachtige halen van Rubens’ hand.
Hoe klinkt een schilderij? In ons muziekproject Bekijk het Mauritshuis met je oren schrijven muzikanten popsongs geïnspireerd op schilderijen uit onze collectie.
Voor Jett Rebel gaat de ‘Modello’ voor de Hemelvaart van Maria van Peter Paul Rubens over de rol van de moeder. In Heaven’s got a place for you zet hij haar centraal. Ze is niet meer degene die voor Christus zorgt en zelf op de tweede plek komt. Het draait eindelijk een keer om haar.
De Vlaamse Peter Paul Rubens was een van de veelzijdigste en invloedrijkste kunstenaars van zijn tijd. Met zijn vlot geschilderde, kleurrijke schilderijen werd hij beroemd door heel Europa - alle vorstenhoven bestelden schilderijen bij hem. Zijn monumentale voorstellingen waren vaak zó overtuigend dat ze kijkers overweldigden of zelfs shockeerden. Rubens schilderde historiestukken, landschappen, jachtstukken en portretten, maar ontwierp ook sculpturen, titelpagina’s en wandtapijten.
Op 12 november 1619 werd een contract opgesteld tussen Johannes del Rio, de deken van de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Antwerpen, en Peter Paul Rubens. De schilder verklaarde daarin een Hemelvaart of Kroning van Maria te schilderen voor een bedrag van 1500 gulden. Het werd uiteindelijk een Maria Hemelvaart, maar de uitvoering liet nog lang op zich wachten.
Als eerste stap in het maakproces schilderde Rubens tussen 1622 en 1625 dit ‘modello’. Het is een voorstudie die was bedoeld om de opdrachtgever een idee te geven van de uiteindelijke compositie, zodat hij er nog commentaar op kon leveren. Zulke voorstudies van Rubens kun je zien als een gedachte of idee uitgedrukt in verf. De vluchtigheid hiervan is ook duidelijk zichtbaar in de schildertechniek: de verf is in snelle bewegingen en uit de losse pols opgebracht.
De wervelende, opwaartse beweging in de compositie geeft de voorstelling een sterke dynamiek. Rubens deed dit bewust, omdat het altaar werd bekroond door een standbeeld van Christus, met daarboven God de Vader. De zeventiende-eeuwse kerkganger zag dus waar Maria naar opsteeg. Sommige figuren rond het geopende graf zijn in uiterste staat van opwinding: zij staren verbijsterd in het lege graf of heffen in aanbidding de armen omhoog naar Maria. Hun verstijving staat in schril contrast met de dwarreling van Maria’s kleding en de vliegensvlugge engeltjes om haar heen.
Het hoogaltaar waarin het schilderij een plaats moest krijgen werd pas in het voorjaar van 1626 voltooid. Er lag dus een lange periode tussen het aannemen van de opdracht door Rubens en de uiteindelijke uitvoering van het altaarstuk. Het door de broers Robrecht en Jan de Nolde in steen gebeeldhouwde altaar was veertien meter hoog en zeven meter breed. Op 11 mei 1626 ontvingen vier sjouwers drinkgeld voor het op zijn plaats brengen van het bijna vijf meter hoge en ruim drie meter brede paneel voor het altaarstuk. Direct daarna begon Rubens met het schilderen van het grote altaarstuk, hoewel hij liever de stad had verlaten om de toen heersende pestepidemie te ontlopen. Op 20 juni overleed zijn vrouw, Isabella Brant, aan de gevreesde ziekte. Het indrukwekkende hoogaltaar werd gesloopt tijdens de Franse Revolutie (1789-1799), maar Rubens’ schilderij hangt nog steeds in de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Antwerpen.
(dit is een bewerkte versie van een tekst gepubliceerd in: P. van der Ploeg, Q. Buvelot, Koninklijk Kabinet van Schilderijen Mauritshuis: Een vorstelijke verzameling, Den Haag 2005)
Detailgegevens
Algemene informatie
Kunstenaar
Peter Paul Rubens (Siegen 1577 - 1640 Antwerpen)
Titel
'Modello' voor de Hemelvaart van Maria
Datering
c. 1622-1625
Objectnaam
schilderij
Inventarisnummer
926
Te zien in
Zaal 3
Materiaal en technische gegevens
Techniek
olieverf
Materiaal
paneel
Afmeting
87,8 x 59,1 cm
Herkomst
Charles-Alexander de Calonne, Parijs en Londen (veiling Londen, Skinner & Dyke, 23 maart 1795, nr. 83, voor 157 pond en 10 shilling); Henry Hope, Londen (veiling Londen, Christie’s, 27 juli 1816, nr. 79, voor 262 pond en 10 shilling aan Yarmouth); John Knight, Londen (veiling Londen, Phillips, 23-24 maart 1819, nr. 104, voor 136 pond en 10 shilling); John Webb, Londen (veiling Londen, Phillips, 30-31 mei 1821, nr. 155, voor 115 pond en 10 shilling aan Davies); verzameling Davies; F.T. Davies, Londen, vóór 1955; Rosenberg & Stiebel Gallery, New York, 1955-1956; verworven met steun van de Stichting Vrienden van het Mauritshuis, 1956
Welkom bij het Mauritshuis. Onze website maakt gebruik van cookies. Wil je liever geen cookies, of wil je meer lezen over de cookies die we gebruiken? Kies dan voor Cookies aanpassen.
