De Vlaamse Peter Paul Rubens was een van de veelzijdigste en invloedrijkste kunstenaars van zijn tijd. Met zijn vlot geschilderde, kleurrijke schilderijen werd hij beroemd door heel Europa - alle vorstenhoven bestelden schilderijen bij hem. Zijn monumentale voorstellingen waren vaak zó overtuigend dat ze kijkers overweldigden of zelfs shockeerden. Rubens schilderde historiestukken, landschappen, jachtstukken en portretten, maar ontwierp ook sculpturen, titelpagina’s en wandtapijten.
Italië
Na zijn leertijd verbleef Rubens acht jaar in Italië waar hij intensief klassieke kunstwerken bestudeerde. In zijn schilderijen wemelt het van antieke gebouwen, beeldhouwwerken en symboliek. Maar Rubens keek ook goed naar het werk van recentere Italiaanse kunstenaars. Zo werd hij geïnspireerd door Michelangelo’s (1475-1564) monumentale figuren en Titiaans (ca. 1490-1576) kleurrijke schilderijen. Ook vond Rubens inspiratie in de stijl van Caravaggio (1571-1610), met zijn spectaculaire licht-donkerstukken en grote beeldvullende figuren. Met alles wat hij in Italië had gezien, wist Rubens zich een geheel nieuwe, kenmerkende stijl eigen te maken. Een stijl waarmee hij zelfs al in Rome veel succes had.
Antwerpen
In 1608 keerde Rubens terug naar Antwerpen. Precies op het juiste moment, want de stad beleefde een economische bloeiperiode en was nu een belangrijk kunstcentrum.
Pietro Paulo Rubens, zoals hij zichzelf na terugkeer uit Italië noemde, werd direct overspoeld met grote, belangrijke opdrachten. Daarnaast werd hij benoemd tot hofschilder waardoor hij was vrijgesteld van verplichtingen van het schildersgilde. Zo kon de schilder een groot atelier opbouwen met een onbeperkt aantal leerlingen en hulpkrachten. Het duurde niet lang of Antwerpen hing vol met schilderijen van Rubens.
Altaarstukken
De katholieke kerk was een van Rubens’ belangrijkste opdrachtgevers. Voor vele kerken, kloosters en andere geestelijke instellingen schilderde hij nieuwe altaarstukken. Ter voorbereiding maakte Rubens modello’s - olieverfschetsen op een kleiner formaat.
Rubens was een van de weinige kunstenaars die schetste in olieverf. Hiermee kon hij opdrachtgevers de uiteindelijke compositie van een groot altaarstuk laten zien. Hij schilderde ze in een vluchtige, schetsmatige stijl met vlotte penseelstreken. Vaak gebruikten assistenten in zijn atelier deze modello’s om de uiteindelijke schilderijen te maken.
Samenwerking met Brueghel
Rubens werkte vaak samen met andere beroemde kunstenaars, waaronder Jan Brueghel de Oude (1568-1625). Een samenwerking tussen twee schilders was in de 17de eeuw niet ongewoon - kunstenaars konden op die manier hun krachten bundelen.
Samen met Brueghel maakte Rubens bijna 25 meesterwerken. Rubens schilderde de figuren, Brueghel was gespecialiseerd in landschappen en dieren. De schilderstijlen van beide meesters zijn duidelijk van elkaar te onderscheiden. Terwijl Rubens met brede penseelstreken schilderde, zijn die van Brueghel veel preciezer. Schilderijen gemaakt door deze twee vooraanstaande schilders waren in die tijd erg populair bij verzamelaars en leverden enorme bedragen op.
Portretten
Rubens portretteerde veel van zijn tijdgenoten - familieleden, rijke stadgenoten en verschillende Europese machthebbers. Het zijn vlot geschilderde portretten met veel nadruk op de dure kleding van de geportretteerde. Soms nam Rubens in een portret alleen het gezicht en de handen voor zijn rekening. De rest liet hij dan over aan zijn assistenten. Zo kon de schilder in korte tijd meerdere opdrachten tegelijk aannemen.
Schilder-diplomaat
Rubens was niet alleen een uitzonderlijk kunstenaar, maar trad ook op als diplomaat. Hij voerde bijvoorbeeld onderhandelingen namens de aartshertog Albrecht van Oostenrijk en zijn vrouw Isabella, dochter van de Spaanse koning Filips II. Tijdens diplomatieke reizen door Europa haalde Rubens ook vaak grote, nieuwe schilderopdrachten binnen.
Rubens was een echte man van de wereld: charmant, intelligent en met een grote talenkennis – hij sprak wel zes talen. Dit kwam ongetwijfeld goed van pas tijdens diplomatieke missies. Door de Spaanse koning Filips IV werd de schilder in 1624 in de adelstand verheven en mocht hij zichzelf officieel een edelman noemen.
