In historiestukken brachten kunstenaars uit de 17de eeuw spannende verhalen uit de Bijbel, mythologie of geschiedenis tot leven, met veel drama en emotie. In die tijd werd dit type schilderij gezien als het belangrijkste genre. Ze vroegen immers niet alleen om technische perfectie, maar ook om veel kennis en een sterke verbeelding. Een schilder moest het meest treffende moment van het verhaal zien te vangen, met de bijbehorende attributen en symboliek. In het Mauritshuis vind je indrukwekkende voorbeelden, gemaakt door meesters als Rembrandt, Vermeer en Jan Steen.
Tot leven gebracht
Schilders gebruikten allerlei technieken om verhalen tot leven te brengen: felle bewegingen en gezichtsuitdrukkingen, krachtige kleuren en een groot licht-donker contrast. Maar een historiestuk was niet alleen mooi geschilderd, het wilde de kijker ook iets leren. Het schilderij Mozes en de kroon van Jan Steen is hiervan een goed voorbeeld. Het schilderij laat een verhaal uit de Bijbel zien: de kleine Mozes wordt getest, omdat hij een bedreiging voor Egypte zou zijn. De peuter moet kiezen tussen een gouden kroon en een schaal met gloeiende kooltjes. In zijn onschuld pakt Mozes een kooltje en brandt zich. Steen schildert dit als een klucht: de chagrijnige farao, de paniekerige raadgevers, en de huilende baby maken het tafereel bijna komisch. Dit is tegenovergesteld aan de ernst van het Bijbelse verhaal en kan gezien worden als subtiele kritiek op machthebbers: ze vrezen zelfs een kind.
Populaire historiestukken
Een aantal verhalen waren erg populair onder schilders van historiestukken: bijvoorbeeld de kruisiging van Christus, Diana en haar nimfen of de dood van Julius Caesar. Deze verhalen werden keer op keer geschilderd, omdat ze erg dramatisch waren en een diepere betekenis hadden. Diana en haar nimfen van Jan Steen is dus extra bijzonder: hij schilderde niet het meest dramatische moment in het verhaal, maar juist een moment van rust.
Historiestukken werden opgehangen in stadhuizen om macht en normen en waarden te laten zien. Als je oplet, zie je ze vaker voorbij komen, geschilderd door verschillende oude meesters.
