Persberichten

Mauritshuis presenteert bestandscatalogus genrestukken. Nieuw standaardwerk Hollandse en Vlaamse genreschilderkunst

15 dec 2016

Het Mauritshuis heeft de afgelopen jaren de Hollandse en Vlaamse genrestukken in de collectie uitgebreid kunsthistorisch én materiaal-technisch onderzocht. De nieuwe ontdekkingen en inzichten die dit heeft opgeleverd, zijn opgenomen in de Engelstalige bestandscatalogus Genre Paintings in the Mauritshuis . Deze rijk geïllustreerde publicatie kan beschouwd worden als een nieuw standaardwerk over Hollandse en Vlaamse genreschilderkunst. Het is het derde deel in de reeks van wetenschappelijke bestandscatalogi van het museum. De befaamde collectie van het Mauritshuis bevat ruim 100 Hollandse en Vlaamse genrestukken met meesterwerken van specialisten als Jan Steen, Frans van Mieris, Gerard ter Borch, Adriaen van Ostade, Gabriël Metsu, Gerrit Dou en David Teniers.

In het boek, geschreven door de conservatoren en restauratoren van het Mauritshuis, wordt ruime aandacht besteed aan de ontwikkeling en schildertechniek van genrestukken.

Het onderzoek voor Genre Painting in the Mauritshuis heeft een aantal ontdekkingen en nieuwe inzichten opgeleverd. Zo blijkt het schilderij Boerenherberg van Cornelis Dusart een dubbele signatuur te hebben: boven de handtekening van Dusart werd de naam van zijn leermeester Adriaen van Ostade ontdekt. Waarschijnlijk gaat het om een onvoltooid werk van Van Ostade, dat na diens dood in 1685 door zijn leerling werd afgemaakt.

Omslag 'Genre Paintings in the Mauritshuis’
Omslag 'Genre Paintings in the Mauritshuis’

Een andere opvallende ontdekking betrof Jan Miense Molenaers reeks met de Vijf Zintuigen. Bij Het gevoel bleek uiteindelijke versie veel zedelijker dan in zijn oorspronkelijke opzet. Op een röntgenopname van het schilderij waarbij een boer onder de rokken tast van een vrouw (en zij hem bestraft door met een pantoffel op zijn hoofd te slaan) wordt de rok zo ver opgetild dat haar blote been zichtbaar wordt. Het lijkt erop dat de kunstenaar zijn werk zelf censureerde.

De vrouw van Jan Miense Molenaer, Judith Leyster één van de weinige professionele schilderessen uit de Gouden Eeuw nam eenzelfde soort beslissing bij het schilderij Man die een vrouw geld aanbiedt. Een bebaarde man biedt een jonge vrouw geld aan, maar zij gaat onverstoord door met haar handwerk. Uit een infraroodopname blijkt dat de man eerst zijn hand in de nek van de vrouw had gelegd, maar in het uiteindelijke schilderij is zijn toenadering minder vrijpostig.

Het schilderij Kortegaarde van de 18de-eeuwse kunstenaar Cornelis Troost blijkt na intensief speurwerk meer te zijn dan een dagelijks tafereeltje. Het bevat allerlei verwijzingen naar de actuele politieke situatie. In het jaar waarin dit schilderij werd gemaakt – 1747 - stonden de Fransen op het punt om de Hollandse

Republiek binnen te vallen. De schilder wilde met dit schilderij laten zien dat de Nederlanders militair hun mannetje stonden. Zo beeldde hij linksonder zowel een boek als een ontwerptekening af van de toen befaamde Nederlandse vestingbouwkundige Menno van Coehoorn (1641-1704).

Directeur Emilie Gordenker: “Wetenschappelijk onderzoek is een kernactiviteit van het museum. Met deze bestandscatalogus leveren we een standaardwerk af over Hollandse en Vlaamse Schilderkunst waarmee we ook internationaal een belangrijke bijdrage leveren aan het wetenschappelijk discours.”

Boek Genre Paintings in the Mauritshuis

412 pagina’s, gebonden, 23 x 28 cm, 320 illustraties in kleur en 80 in zwart-wit, Engels, ISBN 978 94 6262 094 0, € 45,00.

Tentoonstelling

Het verschijnen van deze publicatie valt samen met de tentoonstelling Hollanders in huis waarin 23 belangrijke genrestukken uit de Britse Royal Collection te zien zijn tot en met 5 februari 2017.