Het onderwerp Saul en David komt uit het Oude Testament (I Samuel 18: 9-11). Saul, die last had van neerslachtige buien, vond troost in het harpspel van de jonge David. Maar toen David na verloop van tijd succesvol werd in de strijd tegen de Filistijnen, werd Saul jaloers en gooide hij een speer naar David. Het schilderij toont een ongebruikelijk moment uit het verhaal. Meestal kozen kunstenaars voor de woedende Saul met zijn speer in de aanslag, zoals Rembrandt zelf eerder had gedaan in een schilderij - ook in de tentoonstelling te zien - dat teruggaat op een prent van Lucas van Leyden.
Ooit zijn de figuren van Saul en David van elkaar losgesneden en weer aan elkaar gezet, waarbij een groot stuk doek is toegevoegd boven het hoofd van David. Het gebied tussen de figuren is erg versleten, wat erop kan wijzen dat daar iets mist in de compositie. Er zijn aanwijzingen dat oorspronkelijk op het schilderij nog een derde figuur stond, glurend vanachter het gordijn. Twee andere kunstwerken, die ook in de tentoonstelling te zien zijn, lijken deze theorie te bevestigen. Een tekening die door tekeningenexpert Peter Schatborn is toegeschreven aan de Rembrandt-leerling Willem Drost, toont een vergelijkbare compositie, zij het in spiegelbeeld. Saul zit op een podium voor een gordijn, David speelt geknield aan zijn voeten de harp en in het midden is een figuur met een tulband en een lang gewaad. Ook Arent de Gelder , een andere Rembrandt-leerling, schilderde in 1682 een versie van het verhaal, waarin nauwelijks zichtbaar de contouren te zien zijn van een figuur die vanachter het gordijn toekijkt.
